Việt Nam thúc đẩy công nghệ cao khi các nhà đầu tư chuyển hướng khỏi Trung Quốc

Việt Nam đang định vị mình là một điểm đến hấp dẫn cho các ngành công nghiệp công nghệ cao, với mục tiêu thu hút đầu tư vào sản xuất chất bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI) và năng lượng xanh. Khi các chuỗi cung ứng toàn cầu chuyển dịch khỏi Trung Quốc do cuộc chiến thương mại leo thang giữa Bắc Kinh và Washington, Việt Nam đã nổi lên như một trung tâm sản xuất đáng tin cậy. Các tập đoàn lớn như Samsung và Foxconn đã thiết lập các cơ sở tại đây, củng cố thêm vai trò chiến lược của Việt Nam.

Tuy nhiên, Việt Nam vẫn gặp khó khăn trong việc thu hút các khoản đầu tư giá trị cao vào lĩnh vực công nghệ cao. Những thách thức như thiếu lao động có tay nghề, lo ngại về sự ổn định nguồn cung năng lượng và cạnh tranh từ các quốc gia Đông Nam Á khác như Malaysia đã khiến nhiều nhà đầu tư thận trọng. Để vượt qua các rào cản này, Việt Nam đang nghiên cứu các chính sách ưu đãi mới nhằm thu hút các công ty tập trung vào công nghệ.

Theo ông Đỗ Nhất Hoàng, Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài, các chính sách đang được xem xét bao gồm giảm chi phí thuê đất, cắt giảm thuế doanh nghiệp và miễn thuế nhập khẩu, xuất khẩu. Ông Hoàng cho biết hiện có “hàng chục tỷ USD” đầu tư tiềm năng đang được đàm phán. Mặc dù không nêu rõ tên các công ty, nhưng các chuyến thăm gần đây của CEO Apple Tim Cook và CEO Nvidia Jensen Huang đã nhấn mạnh sự quan tâm ngày càng tăng đối với tiềm năng công nghệ của Việt Nam. Để tăng sức hút, chính phủ đang phát triển quỹ hỗ trợ đầu tư, cung cấp các khoản trợ cấp bằng tiền mặt hoặc ưu đãi dựa trên chi phí cho các dự án công nghệ cao. Các biện pháp này nhằm bù đắp tác động của mức thuế tối thiểu toàn cầu 15% mới, làm giảm sức hút của các ưu đãi thuế trước đây.

Lực lượng lao động có tay nghề là yếu tố then chốt cho sự phát triển của các ngành công nghệ cao. Việt Nam đang ưu tiên hợp tác với các trường đại học và các tập đoàn đa quốc gia để nâng cao trình độ chuyên môn, đặc biệt trong các lĩnh vực kỹ thuật. Ông Hoàng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đẩy nhanh các thủ tục hành chính để đáp ứng nhu cầu của các dự án công nghệ cao quy mô lớn. Việc đơn giản hóa quy trình cấp phép và đăng ký sẽ giúp Việt Nam cạnh tranh hiệu quả hơn trong cuộc đua thu hút vốn quốc tế.

Sự ổn định của nguồn cung năng lượng cũng là một vấn đề nan giải. Năm ngoái, tình trạng mất điện tại miền Bắc Việt Nam đã làm gián đoạn hoạt động sản xuất, gây lo ngại về khả năng đáp ứng nhu cầu năng lượng của các ngành công nghiệp đòi hỏi năng lượng cao như sản xuất chất bán dẫn. Tuy nhiên, những phát triển gần đây, bao gồm việc xây dựng các cơ sở phát điện mới và cải thiện hạ tầng truyền tải, đã giúp nguồn cung ổn định hơn. Chính phủ cũng đã thực hiện chính sách cho phép một số doanh nghiệp mua điện trực tiếp từ các nhà sản xuất năng lượng tái tạo như điện mặt trời và điện gió. Những sáng kiến này được kỳ vọng sẽ trấn an các nhà đầu tư rằng Việt Nam có thể đáp ứng các yêu cầu năng lượng của họ.

Sức hấp dẫn của Việt Nam với tư cách là điểm đến đầu tư thể hiện qua dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) mạnh mẽ. Năm 2022, vốn FDI đăng ký tăng gần 30%, đạt 36,6 tỷ USD, với 23,2 tỷ USD được giải ngân, mức kỷ lục từ trước đến nay. Chính phủ tự tin duy trì đà tăng trưởng này, dự báo dòng vốn FDI hàng năm sẽ đạt 40 tỷ USD hoặc hơn trong vòng 5 năm tới. Một phần đáng kể trong số này dự kiến sẽ tập trung vào các lĩnh vực công nghệ cao, khi Việt Nam hướng tới đa dạng hóa hơn nữa ngoài lĩnh vực sản xuất truyền thống.

Để duy trì đà phát triển này, Việt Nam cần chuyển đổi từ sản xuất chi phí thấp sang sản xuất giá trị cao hơn. Các nhà phân tích HSBC đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc leo lên chuỗi giá trị sản xuất bằng cách gia tăng giá trị nội địa trong các sản phẩm. Sự chuyển đổi này đòi hỏi các bước đi chủ động, chẳng hạn như thúc đẩy nâng cao kỹ năng kỹ thuật và cải thiện cơ sở hạ tầng. Bằng cách làm như vậy, Việt Nam có thể đảm bảo giành được phần giá trị lớn hơn trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Những nỗ lực của Việt Nam trong việc thu hút đầu tư công nghệ cao diễn ra trong bối cảnh đối mặt với nhiều thách thức nội tại. Chiến dịch chống tham nhũng quy mô lớn trong những năm gần đây đã làm chậm các hoạt động chính phủ, với hàng trăm quan chức bị bắt và bộ máy lãnh đạo cấp cao bị thay đổi. Điều này đã tạo ra một số bất ổn cho các nhà đầu tư, mặc dù chính phủ đang nỗ lực khôi phục niềm tin thông qua các cải cách và quy trình được đơn giản hóa.

Mặc dù còn nhiều thách thức, Việt Nam vẫn là điểm đến đầu tư đầy hứa hẹn cho các ngành công nghệ. Vị trí chiến lược, chi phí lao động cạnh tranh và sự cởi mở với đổi mới sáng tạo giúp Việt Nam trở thành điểm đến tiềm năng cho các công ty đang tìm cách đa dạng hóa chuỗi cung ứng. Các biện pháp chủ động của chính phủ nhằm giải quyết những lo ngại của nhà đầu tư, bao gồm cải thiện cơ sở hạ tầng và tăng cường ưu đãi, dự kiến sẽ củng cố thêm sức hấp dẫn của Việt Nam.

Các chuyến thăm của các nhà lãnh đạo công nghệ toàn cầu và dòng vốn FDI mạnh mẽ nhấn mạnh tiềm năng của Việt Nam trở thành trung tâm cho các ngành công nghiệp công nghệ cao. Dù hành trình trở thành điểm đến hàng đầu về sản xuất tiên tiến và công nghệ đòi hỏi nhiều nỗ lực, những cải cách chiến lược và cam kết đổi mới của Việt Nam báo hiệu một tương lai sáng lạn cho nền kinh tế.

Nguồn: Financial Times