Dự thảo sửa Luật Quy hoạch: Đồng thuận cao từ địa phương, tập trung gỡ vướng về phân cấp và điều chỉnh quy hoạch

Tại phiên họp thứ 46 ngày 10/6/2025, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch. Dự thảo nhận được sự đồng thuận cao từ các địa phương, nhất là về việc phân cấp, phân quyền điều chỉnh quy hoạch xuống UBND cấp tỉnh – nội dung được đánh giá là thiết thực trong bối cảnh nhiều địa phương đang sáp nhập và chuyển đổi mô hình chính quyền từ ba cấp sang hai cấp.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, sau hai vòng làm việc với các tỉnh thành, đa số đều ủng hộ phương án phân quyền mạnh hơn cho cấp tỉnh, đặc biệt trong việc thẩm định và điều chỉnh quy hoạch mà không cần chờ phê duyệt từ Trung ương. Điều này nhằm tháo gỡ các vướng mắc thực tế phát sinh khi quy hoạch chồng chéo, thiếu đồng bộ hoặc chậm thích ứng với thay đổi địa giới hành chính.

Theo báo cáo của Ủy ban Kinh tế và Tài chính, Dự thảo lần này chỉ tập trung vào các nội dung cấp bách, như quy định chuyển tiếp đối với các quy hoạch giai đoạn 2021–2030 đã được phê duyệt trước ngày 15/8/2025, và các điều chỉnh liên quan đến sáp nhập địa phương. Chính phủ cũng được giao trách nhiệm rà soát, sửa đổi hoặc trình sửa các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan trước ngày 31/12/2026 để bảo đảm sự đồng bộ và khả thi trong triển khai.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị cơ quan chủ trì tiếp tục lấy ý kiến sâu rộng từ các địa phương – đặc biệt là các tỉnh, thành đã sáp nhập – qua hình thức trực tuyến hoặc trực tiếp. Ông lưu ý, Luật Quy hoạch hiện nay còn nhiều điểm bất cập, cần được xem xét một cách thấu đáo. Nếu những vướng mắc không được xử lý rõ ràng, luật sửa đổi khó có thể đi vào cuộc sống.

Trên tinh thần “gỡ khó đúng chỗ, thông tắc đúng điểm”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, việc sửa đổi lần này phải thực sự phục vụ được nhu cầu quản lý quy hoạch tại địa phương – từ tổ chức bộ máy cho đến năng lực triển khai và dữ liệu kỹ thuật.

Trong phần giải trình, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết Dự thảo mới chỉ giải quyết bước đầu các vấn đề về tổ chức hành chính, còn việc sửa đổi toàn diện Luật Quy hoạch sẽ được xem xét trong các kỳ họp tới.

Một điểm đáng chú ý là Dự thảo cho phép lập đồng thời các loại quy hoạch kỹ thuật chuyên ngành với quy hoạch cấp tỉnh, vùng, quốc gia, nhưng giữ nguyên nguyên tắc: quy hoạch cấp cao phải được phê duyệt trước. Điều này giúp các cấp chủ động trong công tác chuẩn bị, rút ngắn thời gian triển khai mà không làm sai lệch trật tự quy hoạch tổng thể.

Dự thảo cũng bổ sung nguyên tắc xử lý mâu thuẫn giữa các loại quy hoạch, giao Chính phủ quy định cụ thể cách giải quyết khi có xung đột giữa các bản quy hoạch do cùng một cơ quan lập. Trong trường hợp đó, cơ quan lập quy hoạch sẽ được quyền quyết định điều chỉnh phương án phù hợp, giúp tránh ách tắc trong thực tiễn.

Về quy hoạch sử dụng đất quốc gia và không gian biển quốc gia, Chính phủ đề xuất được điều chỉnh khi cần thiết, nhưng quyền quyết định cuối cùng vẫn do Quốc hội nắm giữ – bảo đảm sự giám sát ở cấp vĩ mô, đồng thời mở ra không gian linh hoạt về hành pháp.

Dự thảo cũng đề xuất cơ chế rút gọn thủ tục điều chỉnh quy hoạch, áp dụng cho cả bộ ngành và UBND cấp tỉnh, nhằm giảm độ trễ và tăng khả năng phản ứng chính sách theo tình hình thực tế.

Chủ tịch Quốc hội tỏ ra đồng tình với định hướng phân cấp cho cấp tỉnh nhưng lưu ý cần có cơ chế kiểm tra, giám sát hiệu quả, để đảm bảo việc điều chỉnh quy hoạch diễn ra đúng quy định, không vượt ngoài kiểm soát của Trung ương. Ngoài ra, ông cũng nêu hai điểm còn nhiều vướng mắc: khả năng đánh giá sự phù hợp giữa các loại quy hoạch, và tính tương thích giữa các dự án đầu tư với quy hoạch trong bối cảnh dữ liệu còn thiếu hụt – đây là những điểm cần được tháo gỡ kịp thời.

Bộ Tài chính cho biết, dự thảo nghị định hướng dẫn đã được xây dựng xong và đang lấy ý kiến từ các bộ, ngành, địa phương. Mục tiêu là ban hành đồng thời với thời điểm luật có hiệu lực, giúp quá trình triển khai diễn ra thuận lợi và đồng bộ

Nguồn: Báo Đầu Tư