TP.HCM Thí điểm Miễn Giấy Phép Xây Dựng Tại Khu Vực Có Quy Hoạch

UBND TP.HCM đang xây dựng hướng dẫn mới cho phép người dân xây dựng nhà ở riêng lẻ tại các khu vực đã có quy hoạch chi tiết mà không cần xin giấy phép xây dựng như trước đây. Thay vào đó, người dân chỉ cần đăng ký xây dựng với chính quyền địa phương theo mẫu quy định. Đây là một bước đi cụ thể nhằm hiện thực hóa chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực xây dựng, đồng thời thể hiện định hướng quản lý đô thị hiện đại của TP.HCM.

Chính sách mới do UBND TP.HCM chủ trì ban hành, dự kiến công bố trong tháng 6/2025 và chính thức áp dụng từ ngày 1/7/2025 theo Nghị định 140/2025/NĐ-CP. Theo đó, các công trình đủ điều kiện sẽ không cần xin giấy phép xây dựng mà chuyển sang hình thức đăng ký, giúp giảm đáng kể thời gian và chi phí cho người dân, doanh nghiệp.

Việc miễn giấy phép chỉ áp dụng tại các khu vực đã có quy hoạch chi tiết tỉ lệ 1/500 hoặc đã được phê duyệt thiết kế đô thị. Những khu vực này thường đã xác định rõ các thông số như lộ giới, số tầng tối đa, chiều cao công trình, mật độ xây dựng, khoảng lùi và các yếu tố kiến trúc khác.

Thay vì nộp hồ sơ cấp phép gồm nhiều bản vẽ kỹ thuật, người dân sẽ điền mẫu đăng ký do UBND phường hoặc xãphát hành, khai báo thông tin cơ bản về công trình. Ví dụ, một căn nhà trong hẻm có mặt tiền rộng 5,5 m và chiều sâu 13 m có thể được đăng ký xây dựng tối đa 4 tầng, miễn là phù hợp với mẫu nhà khối do thành phố quy định sẵn.

Sau khi tiếp nhận đăng ký, cơ quan chức năng cấp phường/xã sẽ thực hiện hậu kiểm, tức là kiểm tra công trình trong hoặc sau quá trình thi công. Nếu công trình xây sai nội dung đăng ký – như vượt tầng, sai khoảng lùi, hoặc không đúng hình khối – sẽ không được hoàn công, không đủ điều kiện cấp sổ, và có thể bị xử lý tháo dỡ theo quy định.

Đây là cơ chế chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm, vừa giảm thủ tục hành chính, vừa giữ nguyên công cụ giám sát trật tự xây dựng. Các chuyên gia đánh giá đây là bước tiến tích cực trong cải cách quản lý, nhưng cũng nhấn mạnh rằng hiệu quả thực thi phụ thuộc lớn vào việc công khai, minh bạch hóa dữ liệu quy hoạch tại cấp địa phương.

Bên cạnh đó, nhiều ý kiến đề xuất TP.HCM cần chuẩn hóa các mẫu nhà khối điển hình theo từng loại lô đất và khu dân cư, giúp người dân dễ dàng lựa chọn khi đăng ký và tạo điều kiện thuận lợi cho hậu kiểm. Đồng thời, thành phố cũng đang xem xét đề xuất nâng chiều cao tối đa thêm một tầng cho các lô đất có mặt tiền ≥ 5,5 m và chiều sâu ≥ 12 m, nhằm tận dụng hiệu quả quỹ đất trong điều kiện hạ tầng đã được cải thiện.

Mặc dù không còn yêu cầu xin phép, việc đăng ký xây dựng vẫn mang tính ràng buộc pháp lý. Người dân cần nắm rõ thông tin quy hoạch tại khu đất của mình, và xây dựng đúng theo nội dung đăng ký. TP.HCM sẽ phối hợp các đơn vị liên quan để tăng cường hướng dẫn, hỗ trợ và truyền thông, giúp người dân tiếp cận chính sách mới một cách rõ ràng và thuận tiện.

Với vai trò tiên phong, TP.HCM kỳ vọng mô hình này sẽ tạo tiền lệ tích cực cho các đô thị lớn khác trên cả nước – vừa thúc đẩy hiệu quả đầu tư xây dựng, vừa góp phần hình thành môi trường sống đô thị đồng bộ, minh bạch và phát triển bền vững.

Nguồn: VnEconomy