Sát nhập địa giới hành chính: Bệ Phóng Cho Công Nghiệp và Hạ Tầng

Chủ trương sáp nhập đơn vị hành chính mở ra nhiều cơ hội chiến lược để tái cấu trúc không gian công nghiệp, đồng thời thúc đẩy phát triển kinh tế vùng và thu hút đầu tư. Nhiều địa phương đang tận dụng giai đoạn chuyển tiếp này để mở rộng, quy hoạch và định hình lại các khu công nghiệp (KCN) theo mô hình hiện đại và bền vững hơn.

Tỉnh Bình Thuận đã sớm chủ động trong xu hướng này. Tại hội nghị xúc tiến đầu tư cuối tháng 5/2025 tại TP.HCM, lãnh đạo tỉnh công bố hơn 500 ha quỹ đất sạch sẵn sàng khai thác. Trong đó, các KCN như Tân Đức (300 ha), Hàm Kiệm 1 và 2 (hơn 200 ha) đã hoàn chỉnh hạ tầng. Mục tiêu của tỉnh là nâng tỷ lệ lấp đầy lên hơn 60% vào năm 2026. Theo quy hoạch đến năm 2030, số lượng KCN tại Bình Thuận sẽ tăng từ 9 lên 16, tổng diện tích gần 8.000 ha, tập trung vào công nghiệp chế biến và năng lượng tái tạo. Song song đó, tỉnh cũng chuẩn bị triển khai dự án lấn biển 85 ha cho phát triển kinh tế - du lịch, với tổng vốn gần 9.500 tỷ đồng, làm nền tảng cho kết nối vùng sau sáp nhập với Lâm Đồng.

Tại Ninh Bình, UBND tỉnh vừa phê duyệt điều chỉnh quy hoạch KCN Tam Điệp II, mở rộng diện tích từ hơn 363 ha lên 386 ha nhằm phát triển các ngành công nghiệp sạch, công nghệ cao và đổi mới sáng tạo. Đến nay, tỉnh đã quy hoạch 7 KCN (1.433 ha), trong đó 5 KCN với gần 850 ha đã đi vào hoạt động. Mục tiêu đến năm 2030 là phát triển 12 KCN, tổng diện tích khoảng 2.813 ha.

Ở quy mô toàn quốc, từ đầu năm 2025 đến nay, đã có 14 dự án đầu tư KCN với tổng diện tích hơn 4.100 ha được phê duyệt chủ trương. Những cái tên nổi bật như Bắc Giang, Hải Phòng, Bình Phước… trở thành các địa bàn chiến lược trong bản đồ công nghiệp mới. TP.HCM quy hoạch thêm 14 KCN (3.833 ha) trong giai đoạn 2021–2030, Hà Nội bổ sung 9 KCN (2.911 ha) từ 2025–2030.

Theo đại diện Liên chi hội BĐS Công nghiệp Việt Nam, sáp nhập đơn vị hành chính là động lực thúc đẩy bất động sản công nghiệp nhờ tạo điều kiện đồng bộ hóa quy hoạch giữa KCN, logistics và đô thị. Các tỉnh sáp nhập, đặc biệt ở miền Bắc, có thể trở thành trung tâm sản xuất công nghệ cao; trong khi miền Nam được bổ sung thêm nguồn cung đất công nghiệp từ quỹ đất cao su chuyển đổi.

Yếu tố then chốt là hạ tầng liên vùng. Khi các tuyến vành đai, cảng biển, sân bay và hệ thống số hóa đồng bộ, ranh giới hành chính sẽ không còn là giới hạn của sản xuất. Doanh nghiệp có thể tiếp cận lao động liên tỉnh, giảm chi phí vận hành và dịch chuyển khỏi các khu công nghiệp truyền thống vốn đang quá tải và có chi phí cao.

Bên cạnh đó, những địa phương mới, với giá thuê cạnh tranh và hạ tầng cải thiện, đang nổi lên như điểm đến thay thế hấp dẫn. Theo đánh giá của một công ty tư vấn bất động sản quốc tế, việc Chính phủ phê duyệt 14 KCN mới đầu năm 2025 – tại Cần Thơ, Hải Phòng, Thái Nguyên, Bình Phước, Bắc Giang, Hải Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu – với tổng diện tích 4.100 ha và vốn đầu tư hàng chục nghìn tỷ đồng là tín hiệu cho thấy Việt Nam vẫn là điểm đến hấp dẫn cho dòng vốn công nghiệp và logistics.

Không chỉ mở rộng quỹ đất và cơ sở hạ tầng, nhiều dự án mới còn ứng dụng mô hình KCN hiện đại – tích hợp công nghệ cao và yếu tố bền vững. Một số khu được quy hoạch theo mô hình khu công nghiệp xanh, tích hợp năng lượng tái tạo, hệ thống xử lý nước tuần hoàn và sử dụng vật liệu tái chế. Ví dụ như Khu liên hợp công nghiệp Hàn Quốc tại Hưng Yên, vốn đầu tư hơn 6.000 tỷ đồng, đang tiên phong áp dụng các tiêu chí xanh này.

Chính phủ đặt mục tiêu đến năm 2030, 30% khu công nghiệp đạt chứng chỉ xanh (LEED, EDGE…), tạo ra cơ hội phát triển các dự án gắn với mục tiêu phát triển bền vững. Các mô hình nhà xưởng cao tầng, tích hợp IoT và 5G, tiện ích như trung tâm R&D, nhà ở công nhân và hệ sinh thái doanh nghiệp phụ trợ, đang trở thành xu hướng chính và đã xuất hiện tại nhiều địa phương như TP.HCM, Long An, Hải Dương và Bắc Ninh.

Một xu hướng nổi bật khác là đầu tư vào trung tâm dữ liệu. Việt Nam đang nổi lên là “điểm nóng” mới trong cuộc đua hạ tầng dữ liệu tại Đông Nam Á. Dự án trung tâm dữ liệu trị giá 1,5 tỷ USD tại Bình Dương – hợp tác giữa nhà đầu tư nước ngoài và một khu công nghiệp lớn – với quy mô 150 MW trên 50 ha, là minh chứng điển hình. Với lợi thế về chi phí cạnh tranh, vị trí chiến lược và chính sách ưu đãi, Việt Nam được kỳ vọng trở thành trung tâm dữ liệu mới của khu vực.

Tuy nhiên, để hiện thực hóa tiềm năng này, cần tiếp tục hoàn thiện hạ tầng điện, mạng lưới kết nối và chính sách hỗ trợ. Việc đơn giản hóa thủ tục hành chính và phối hợp chặt chẽ giữa trung ương – địa phương trong sắp xếp quy hoạch cũng là chìa khóa để các khu công nghiệp thế hệ mới đi vào vận hành hiệu quả.

Nguồn: Báo Đầu tư Chứng Khoán